KINO-TEATR "X" (1958-2009)
HISTORIA
Na wstêpie trzeba skonstatowaæ, ¿e przez ponad pó³ wieku (1958–2009) budynek u zbiegu ulic Marcina Strzody i Wroc³awskiej w Gliwicach by³ potocznie zwany
Kino-Teatrem „X” (ul. M.Strzody 30) od mieszcz±cej siê w SDK-u (Studencki Dom Kultury Politechniki ¦l±skiej) i administrowanej przez Radê Uczelnian± Zrzeszenia
Studentów Polskich sali kinowo-teatralnej o wzmiankowanym tytule.
W latach 1950-tych w budynku tym dzia³alo kino „Atrakcja”, a by³a przedwojenna hotelowo-reastauracyjna sala z balkonem (ZOBACZ)
s³u¿y³a m³odej spo³eczno¶ci akademickiej jako miejsce zabaw, zebrañ i wystêpów, bowiem dzia³a³y ju¿ od 1945 roku na Politechnice: chóry mêski i mieszany,
orkiestra symfoniczna, balet oraz zespó³ pie¶ni i tañca.
Wed³ug projektu architektonicznego prof. Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego przy wspó³pracy architekta Tadeusza Pfutznera i statyka dr in¿. Kuczewskiego
(dzieki któremu budynek X-a przetrwa³ kataklizm „¶ródmiejskiej tirowej obwodnicy” prze³omu wieku) pó¼n± jesieni± 1958 roku w SDK-u w ramach tego projektu
oddano do u¿ytku nowe po³±czone ze sob± kubatury o nazwach: Kino-Teatr „X” i studencki klub „Spirala” (ZOBACZ).
Po 1970 roku czê¶æ klubowa zosta³a przeprojektowana i oddzielona od Kino-Teatru „X”.
Tyle wstêpu.
Kino-Teatr „X” mie¶ci³ salê kinow± na 400 miejsc (2-zmianowe kino I kategorii 35 mm) wraz ze scen± teatraln±, niewielkim zapleczem technicznym i garderobami.
Wprowadzona do nazwy niewiadoma „X” zaowocowa³a powstaniem Dyskusyjnego Klubu Filmowego „Iksik” (nrumer 2 na li¶cie polskich DKF-ów) i teatrzyku „dx”,
który za rok przekszta³ci³ siê pod kierownictwem artystycznym Jerzego Jarockiego w Studencki Teatr „Gliwice” – STG,
za¶ scena Kino-Teatru „X” umo¿liwi³a prezentacjê inicjatyw teatralnych, jazzowych i estradowych gliwickiego i ogólnopolskiego studenckiego ruchu kulturalnego
(miêdzy innymi: teatrów STS, Kalambur, Pstr±g, Cytryna, Sigma, Gest, Pantomima Szczeciñska, Teatr 38, Cyrk Rodziny Affanasjew, Stodo³a, Gong 2).
Do Kino-Teatru „X” zapraszane by³y liczne teatry zawodowe z Katowic, Zabrza, Bêdzina, Sosnowca, Bielska-Bialej, Krakowa, Opola, Czestochowy i Wroc³awia,
kabarety „Pod Egid±”, „Elita”, „60 minut na godzinê”, „OT-TO”, „Potem” i wielu artystów ze studenckim rodowodem (Wojciech M³ynarski, Jan Pietrzak, Jonasz Kofta,
Jan Karczmarek, Marek Grechuta).
Tradycyjna by³a wspó³praca z Estrad± ¦l±sk± i ¦l±skim Jazz Clubem owocuj±ca przez wiele lat koncertami wybitnych aktorów, piosenkarzy, polskich i zagranicznych
jazzmanów oraz przegl±dem twórczo¶ci zespo³ów krajowego big-beatu (m.in. TSA, Perfect, Republika, D¿em).
Od pocz±tku Kino-Teatr „X” dzia³a³ w strukturze Zrzeszenia Studentów Polskich bed±c zawodow± jednostk± zatrudniajac± etatowo w szczytowym okresie 18 osób,
kierowan± w latach 1958–1971 przez mgr Aleksandra Ligêzê, a od roku 1971–2009 przez in¿. Jerzego Malitowskiego wraz z zastêpcam (w ró¿nych okresach):
Janin± Piêtk± i mgr Jackiem Guszczyñskim.
Kino-Teatr „X” oprócz codziennej dzia³alnosci kinowej dla doros³ych i dzieci, dniami studyjnymi, nocnymi maratonami filmowymi i dniami DKF-u „Iksik”
go¶ci³ imprezy organizowane przez agendy Rady Uczelnianej ZSP Politechniki ¦l±skiej:
- Igry ¯aków Gliwickich
- Studenckie Wiosny Kulturalne
- Koncerty muzyki powanej klubu Pro-Musica
- Ogólnopolski Przegl±d Teatrów Studenckich i Kabaretów
- Ogólnopolski Przegl±d Chórów Studenckich
- Ogólnopolski Przegl±d Zespo³ów i Wokalistów Studenckich o nagrodê Gliwickiego X-a
- Przegl±d Teatrów Studenckich o nagrode „Gliwickiego X-a”
- Turnieje Wydzia³ów i turnieje Jednej Ceg³y
wytêpowa³y dzia³aj±ce pod egid± ZSP gliwickie zespo³y:
- Kwartet Nowoczesny Jana Kwa¶nickiego
- Zespó³ jazzu tradycyjnego High Society Band
- Studencki Teatr „Gliwice” - STG - (Teatr STG)
- Studencki Teatr STEP
- Akademicki Chór Politechniki ¦l±skiej
W 1980 roku na bazie pomieszczeñ Kino-Teatru „X” i zagospodarowanych w SDK-u przez Teatr STG na scenê prób pomieszczeñ biurowych
(po przeprowadzce RU ZSP oraz Studenckiej Spó³dzielni Pracy) powo³any zosta³ do ¿ycia Osrodek Kino-Teatr „X” – Teatr STG, który dzia³a³ do 2000 roku
prowadz±c równolegle do dzia³alnosci kinowoteatralnej równie¿ dzia³alno¶æ impresaryjn± estradow± oraz filmow± w postaci dystrybucyjnego przedstawicielstwa
na terenie ¦l±ska firmy ITI Cinema .
W 1985 roku O¶rodek „X i STG” doprowadzi³ za zgod± Rektorów prof. Antoniego Niederlinskiego (Politechnika Sl±ska) i prof. Henryka Kluby (PWSFTViT w £odzi)
do powo³ania Akademii Filmowej w ramach której w latach 1985–1994 wyprodukowano 39 tematów (ZOBACZ),
których pokazy w ramach technik filmowych (tradycyjnej i video) systematycznie prezentowano na du¿ym ekranie Kino-Teatru „X”.
Inicjatywa ta wzbudzi³a bardzo du¿e zainteresowanie ¶rodowiska akademickiego i m³odziezy szkó³ ¶rednich.
Wybrane tematy Akademii Filmowej by³y prezentowane na Festiwalu Artystycznym M³odzie¿y Akademickiej „FAMA” w ¦winouj¶ciu oraz w Klubie „Rotunda” w Krakowie.
W 1994 roku Kino-Teatr „X” pierwszy na ¦l±sku uruchomi³ w³asn± aparaturê filmow± Dolby SR zainaugurowan± 38 tematem Akademii Filmowej „Niech ¿yje kino - Obraz i D¼wiêk”
W 2001 roku na bazie O¶rodka „X i STG” powsta³ Kino-Teatr X Spó³ka z o.o. objêty kapita³owym i merytorycznym patronatem przez powsta³e przy Politechnice
¦l±skiej Stowarzyszenie STG.
Do kwietnia 2009 roku sala kinowa z holami, du¿± scen± i scena prób STG go¶ci³a wiele inicjatyw Uczelni, Samorz±du Studenckiego oraz miejskich i niezale¿nych
grup artystycznych - miêdzy innymu Noc Naukowców, Dni Dziedzictwa Kulturowego, festiwal filmowy „Drzwi” grupy „Wrota”, koncerty Towarzystwa Fuga,
imprezy dla dzieci pracowników Uczelni, warsztaty „Bli¿ej Polski”, przedstawienia Teatru A, festiwal teatralny „X-off”, fina³y „Z³otej Kredy”,
próby i premiery Teatru Nowej Sztuki, próby i premiery Akademickiego Teatru „Remont”, spotkania filmowe MAF, pokazy Studia Tañca „Iskra” i wielu innych.
W dniu 17 kwietnia 2009 roku Rektor Uczelni wy³±czy³ z u¿ywalno¶ci budynek u zbiegu ulic Strzody i Wroc³awskiej nie daj±c ¿adnej kubatury zastêpczej
i nakazuj±c zdemontowanie i wywiezienie konstrukcji reklamy fasadowej i ulicznej, ca³ego uzbrojenia technicznego operatorni kinowej, sali widowiskowej,
du¿ej i malej sceny oraz z czterech poziomów budynku magazynów sprzêtu, rekwizytów i kostiumów - to by³ makabryczny exodus.
8 lipca 2009 roku zostawiony zosta³ na drzwiach wej¶ciowych Kino-Teatru „X” powtarzany na repertuarowych stronach internetowych anons:
Stowarzyszenie STG i Kino-Teatr "X" dziêkuje wszystkim osobom,
zespo³om i organizacjom, które ponad 50 lat wspomaga³y nas
swoj± twórcz± obecno¶ci±, ¿yczliwo¶ci± i wsparciem finansowym.
¯EGNAMY WIDZÓW - w tym dawnym kultowym obiekcie ju¿ siê nie spotkamy.
|
nasz e-mail
